Yeni bir araştırma, 13. ve 14. yüzyıllar arasında engin bir imparatorluk kuran Moğol liderin, yaklaşık 700 milyon ton karbonun atmosferden emilmesine zemin hazırladığını öne sürüyor.
Moğol istilası sonucu 40 milyon insanın ölümü, gözardı edilemeyecek denli geniş çapta ekili toprağın bitki örtüsüyle tekrar kaplanması anlamına geliyor. Bu da atmosferdeki karbondioksitin geri emilimini beraberinde getiriyor. Yöntemleri insanı açıdan kabul görmese de, ekologlar bunun insan eliyle gerçekleşen ilk ‘küresel soğutma’ olduğunu söylüyorlar.
Carnegie Enstitüsü Küresel Ekoloji Bölümü’nden Julia Pongratz, endüstriyel ölçekli kömür ve petrol kullanımının, insanın iklim üzerine olan olumsuz etkisini başlattığı şeklindeki yaygın kanının yanlış olduğuna dikkat çekiyor, “aslında insanlar çevrelerini etkilemeye, tarıma geçişle birlikte ormanları kesmeleriyle ve böylece mevcut bitki örtüsünü değiştirmeleriyle birlikte başladılar.”
Pongratz’ın çalışması, Avrupa’daki Büyük Salgın, Amerika’nın keşfi ve Çin’deki Ming Hanedanı’nın çöküşü gibi çok sayıda ölüm barındıran bir grup tarihi olayın yarattığı karbon etkisine odaklanmış. Bu olayların herbiri, kitlesel ölümler nedeniyle nüfus azalmasına bağlı olarak, geniş alanlar boyunca ormanların yeniden yeşermeleriyle sonuçlanmış.
Fakat Dünya yüzölçümünün yüzde 22’sine yayılan bir imparatorlukla son bulan Moğol istilası, uzun ömrüyle dikkat çekiyor. Bu süre boyunca binlerce yerleşkeyi tekrar tekrar ortadan kaldıran Cengiz Han, diğer hiç bir liderin yapamadığı şekilde, atmosferdeki karbonu da bilmeden silip süpürmüş.
Pongratz, Büyük Salgın ve Ming çöküşü gibi kısa süreli olayların, ormanların geri dönüşüne belirli bir zemin hazırlamalarına karşın, yeterli büyümeyi yaratacak zamanın olmadığına dikkat çekiyor, “buna karşılık, Moğol istilası sırasında ormanların büyümesine ve önemli miktarda karbonu emmesine olanak sağlayacak süre kendiliğinden oluştu.”
Çalışmada Moğol İmparatorluğu Dönemi’nde emilen karbonun yaklaşık 700 milyon ton olduğu tahmin ediliyor ki bu da, günümüzde petrol kullanımı sonucu bir yıl içinde atmosfere salınanla eşit.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder