AVRUPA TARİHİ - (1300-1600)

Feodalitenin Çözülüşü ve Merkezî Krallıkların Kurulması
Feodalite (Derebeylik):
Ortaçağ Avrupası’nın kendine özgü sosyal ve siyâsî bir yönetim biçimidir.
Feodalitenin Ortaya Çıkışı
Kavimler Göçü sırasında barbar kavimlerin saldırıları karşısında kraldan bekledikleri yardımı alamayan soylular kendilerini korumak için, parayla savaşçılar tuttular, şato ve kaleler yaptırarak kendi yönetimlerini oluşturdular.
Feodalitenin Zayıflamasının Sebepleri:
Haçlı Seferleri sırasında
sefere katılan soyluların çoğunun ölmesi,
diğerlerinin de zayıflaması.

Coğrafi keşifler sırasında zenginlik ölçüsünün topraktan paraya dönmesi derebeylerinin gücünü zayıflattı.

İstanbul’un fethi sırasında topların şatoları ve surları yıkacak şekilde geliştirilmesi feodalitenin sonu oldu.
1300-1600 Yılları Arasında Avrupa’da Önemli Olaylar
· Yüzyıl Savaşları Ø1337-1453 yıllarında İngiltere ile Fransa arasında yaşandı.
· İki Gül Savaşları Øİngiltere’de derebeyleri arasında yapıldı.
· Endülüs’te Katliam Ø1492’de İspanya’daki Müslümanlar yok edildi.

Teknolojik Gelişmeler
15. yüzyıldan sonra
Avrupa’da bilim ve teknolojide önemli gelişmeler oldu.
Bu gelişmeler Avrupa’nın siyasi, sosyal ve
ekonomik yapısını önemli ölçüde etkilemişlerdir.

Bu gelişmeler şunlardır:
Barut ve top:
Derebeylik yönetiminin yıkılmasında
önemli bir yeri vardır.

Matbaa:
Avrupalılar, kâğıdı Endülüs Müslümanlarından
öğrenmişlerdir.
Jan Gutenberg ise bu matbaayı pratik ve kullanışlı hale getirmiştir.
Matbaanın bulunması ile insanlık, Ortaçağ düşüncesinden kurtuldu.
Hümanizm, Rönesans ve Reform hareketleri ortaya çıktı.

Pusula:
Coğrafi Keşiflerin başlamasında önemli bir rolü olmuştur.

Avrupa’nın Yayılması (Coğrafi Keşifler)
Yayılmanın Nedenleri:
Siyasi Sebepler
Feodalitenin yıkılmasından sonra ortaya çıkan güçlü krallıklar, ticari alanda da birbirleriyle rekabete başladılar. Amaçları, Çin ve Hindistan gibi zengin ülkelere ulaşmaktı.

Jeopolitik Sebepler
Osmanlı Devleti’nin bütün önemli alanlara sahip olması Avrupalıların yeni yerler bulmak istemelerine sebep oldu
.
Sosyal ve Ekonomik Sebepler
Avrupa’daki siyasi ve dini mücadeleler bazı insanların yerleşebilecekleri yeni topraklar aramalarına sebep oldu. Ayrıca Çin ve Hindistan’a doğrudan ulaşarak buradaki mallara daha ucuza sahip olmak istiyorlardı.

Keşifler:
Amerika’nın Keşfi (1492)
Amerika’yı Hindistan’a ulaşmak isteyen Kristof Kolomb keşfetti. Buranın yeni bir kıta olduğunu ise 1507 yılında Amerigo Vespuçi bildirdi.

Hindistan Yolu’nun Bulunması (1498)
1487 yılında Bartelmi Diyaz Ümit Burnu yolunu, 1498’de de Vasko dö Gama Hint Deniz Yolunu buldu.
Dünyanın Dolaşılması
Macellan adındaki bir denizci 1519 yılında dünyanın çevresini dolaşmak için denize açıldı. Yolculuk esnasında ölümü üzerine yola ikinci kaptan Del Kano devam etti. 1522 yılında biten yolculuk sonunda dünyanın yuvarlak olduğu anlaşıldı.

Keşiflerin Sonuçları
Coğrafi keşiflerin en önemli sonucu sömürge imparatorluklarının doğmasıdır. İngiltere, Fransa, Hollanda ve İspanya gibi devletler kurdukları sömürge kolonileri sayesinde ihtiyaçları olan hammaddeyi ucuza almışlardır.
Dünya ticaret yollarının değişmesi sonucu Akdeniz, ticaretteki önemini kaybetmiş, baharat ve ipek yolları kullanılamaz hale gelmiştir.
Amerika kıtasının kıymetli madenleri, altın ve gümüş ile pek çok hammadde Avrupa’ya gelmiş böylece Sanayi İnkılâbının doğması için ortam oluşmuştur.
Ticaretle uğraşan burjuva sınıfı zenginleşmiş buna karşılık toprak sahibi soyluların önemi azalmıştır.
Rönesans ve Reform hareketlerinin ortaya çıkmasına sebep oldu.

Keşiflerin Osmanlı Devleti’ne Etkileri:
Akdeniz ticareti önemini kaybetti.
İpek ve baharat yolları eski canlılığını kaybetti.
Amerika’dan gelen altın ve gümüşün Osmanlı ülkesine girmesi paranın değer kaybetmesine yol açtı.
Böylece mal ve eşya fiyatları arttı.
Devlet, bunu karşılamak için yeni vergiler koydu.
Bu durum ayaklanmaların çıkmasına yol açtı.

Rönesans
15. yüzyılın sonlarında önce İtalya’da başlayıp daha sonra diğer Avrupa ülkelerine yayılan edebiyat, düşünce ve güzel sanatlar alanlarındaki yenilik ve gelişme hareketleridir.
Rönesans’ın Sebepleri:
Matbaanın icadı sonucunda eski eserlerin basılması ve bunların incelenmesi
Avrupa’nın İslam Medeniyetinden etkilenmesi
Keşifler sonucu Avrupa’da sanat faaliyetlerinden zevk alan ve bilim adamları ile sanatkârları koruyan zengin kişilerin çoğalması.
Rönesans’ın Yayılışı:
Rönesans hümanizm ile başladı.
Hümanizm, Eskiçağ eserlerinin incelenerek bu eserleri yeniden ortaya çıkarma düşüncesinden doğmuştu.
Dante,Petrark ve Bokaçius hümanizmin öncüleridir.
Hümanizm akımının etkisiyle güzel sanatlarda da büyük gelişmeler oldu.

Önemli İsimler:
İtalya’da:
Resim Alanında Ø Leonardo da Vinci ve Rafael
Mimari Alanda Ø Bramante ve Mikelanj
Heykel Alanında Ø Mikelanj, Donatello ve Giberti
Fransa’da: Edebiyat Alanında Ø Villan, Rosard, Montaine
Almanya’da: Resim Alanında Ø Dürer
İngiltere’de: Edebiyat Alanında Ø Şekspir (Hamlet, Otello, Romeo ve Juliet...)
İspanya’da: Edebiyat Alanında Ø Cervantes (Don Kişot)
Hollanda’da: Resim Alanında Ø Rambrant
Rönesans’ın Sonuçları:
Hür düşüncenin ve yeni bir sanat anlayışının doğmasını sağladı.
Skolâstik düşüncenin yerini pozitif düşünce aldı.
Reform hareketlerinin başlamasına sebep oldu.

Reform
16. yüzyılda, ilk olarak Almanya’da başlayıp, zamanla Fransa, İngiltere ve Kuzey Avrupa ülkelerine yayılan Katolik kilisesinde meydana gelen dini değişiklik ve düzenlemelerdir.
Reform’un Sebepleri:
Matbaa’nın Etkisi: Matbaa’nın icadıyla pek çok İncil basıldı. Kutsal kitapların tercümeleri yapıldı. Okuma bilenlerin sayısı arttı.
Rönesans’ın Etkisi: İnsanlar daha özgür ve gerçekçi düşünmeye başladılar. Kilise ve papazlar eleştirilmeye başladı. Din Adamlarının Yetkileri: Papa’nın aforoz, enterdi ve endülüjans gibi yetkilerini kendi şahsi çıkarları ve kilise çıkarları için kullanması tepkilere yol açtı. Papa’nın yetkileri tartışılmaya başladı.

Reform’un Yayılışı:
Reform hareketleri, Almanya’da Luther tarafından başlatıldı.
Luther, Tanrı ile kul arasına kimsenin giremeyeceğini, endülüjans satın alınarak kimsenin günahlarından kurtulamayacağını açıklayarak Papa’ya karşı çıktı.
Luther’in fikirlerini benimseyenlere Papa’yı protesto ettiklerinden dolayı Protestan adı verildi.
Böylece Hıristiyanlıkta Katoliklik ve Ortodoksluktan sonra üçüncü mezhep de ortaya çıkmış oldu.

Reform hareketleri diğer Avrupa ülkelerinde de yaşandı.
Bu hareketler neticesinde;
Fransa’da > Kalvenizm,
İngiltere’de > Anglikanizm,
İskoçya’da da > Presbiteryen mezhepleri kuruldu.
İsveç, Norveç ve Danimarka’da Protestanlık’ı kabul ettiler.
Reform’un Sonuçları:
Avrupa’da mezhep birliği bozuldu.
Protestan ülkelerde eğitim ve öğretim işleri kilisenin elinden alınarak laik bir öğretim sistemi kuruldu.
Osmanlı Ülkesindeki Hıristiyanlar ve Reform:
Osmanlı Devleti, ülkesinde yaşayan Hıristiyan azınlıklara geniş bir inanç özgürlüğü sağladığından dolayı Osmanlı Devletinde reform hareketleri etkili olmamıştır.