Türk bilim insanından ''1,9 milyar yıllık'' keşif

Kanada Windsor Üniversitesi Bilim Fakültesi Yer ve Çevre Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Polat, Kanada Superior Gölü çevresinde 1,9 milyar yıl yaşında toprak bulduklarını bildirdi.

Elazığlı yer bilimci Polat, Kanada'da Superior Gölü'nün kuzeyinde yer alan Schreiber-Hemlo bölgesinde yeşil kayaç kuşağı üzerinde uzun zamandır jeolojik çalışmalar yaptığını bildirdi.

Bu bölgeye 2007 yılında yaptığı bir gezi sırasında yaklaşık 1,9 milyar yıl yaşında bir uyumsuzluk düzlemi ve bu düzlemin altında yer alan kırmızı renkli kayaçlar tespit ettiğini anlatan Polat, bu kırmızı kayaçların eski bir toprak parçası olabileceğinden şüphelenerek, ayrıntılı bir arazi çalışması yaptığını belirtti.

Polat, bölgeden çok sayıda örnek topladığını, 2008 yılında ise tekrar bölgeye giderek yeni örnekler aldığını aktardı.

Örneklerde yaklaşık 5 yıl süren uzun incelemeler sonucu kırmızı renkli kayaçların 1,9 milyar yıl yaşında eski toprak olduğunun belirlendiğini ifade eden Polat, şu bilgileri verdi:

''Bugüne kadar daha yaşlı topraklar dünyanın çeşitli yerlerinde bulunmuş. Ancak bizim bulduğumuz 1,9 milyar yaşındaki toprak, Kanada'da Superior Gölü çevresinde bulunmuş demirce zengin en yaşlı toprak. Bulduğumuz toprak, dünya atmosferinin kimyasal evrimi hakkında çok önemli bir veri kaynağını oluşturmaktadır. Bu toprakta yapılacak yeni incelemelerle dünyanın 1,9 milyar yıl önceki atmosferi ve iklimi hakkında önemli bilgiler edinilebilir. Toprak, taşıdığı özelliklerle 1,9 milyar yıl önce de atmosferde önemli miktarda serbest oksijen bulunduğunu gösteriyor. Atmosferdeki serbest oksijen miktarı 2,2 milyar yıl öncesinde yok denecek kadar azdı. Bu nedenle oksijene bağlı karasal yaşam yoktu. Atmosferdeki oksijen miktarı 2,2 milyar yıl önce artmaya başlamıştır. Bizim bulduğumuz topraklardaki demir oksitler, atmosferdeki oksijenin 1.9 milyar yıl önce önemli miktarda artış yaptığını göstermektedir.''

Prof. Dr. Polat, toprağın bileşiminden Ekvatora yakın bir bölgede oluştuğunu, jeolojik olaylarla binlerce kilometre kuzeye taşındığını belirlediklerini kaydetti.

BİLİNEN EN YAŞLI TOPRAK 3 MİLYAR YIL YAŞINDADünyanın bilinen en yaşlı toprağının yaklaşık 3 milyar yıl yaşında olduğunu ve Güney Afrika'da bulunduğunu da aktaran Prof. Dr. Polat, Kanada'daki bilinen en yaşlı toprakların ise 2,45 milyar yıl yaşında olduğunu açıkladı.

Demir oksit bakımından zengin olmayan bu topraklar nedeniyle 2,45 milyar yıl öncesine kadar karasal yaşama imkan sağlayacak serbest oksijen miktarının atmosferde olmadığının öngörüldüğünü dile getiren Polat, Güney Afrika'da bulunan 2,25 milyar yıl yaşındaki ''Hekpoort'' topraklarının ise demir oksitce zengin olmaları nedeniyle bu dönemde atmosferde serbest okjinenin birikmeye başladığını gösterdiğini belirtti.

Polat, yaptığı çalışmanın Chemical Geology dergisinin Ekim 2012 sayısında yayınlanarak bilim literatürüne girdiğini bildirdi.

AA